[Theravada] Tam Tạng Thượng Tọa Bộ (Bộ 9 Quyển Mạ Vàng) - Q.5-6-7-8-9: Kinh Tiểu Bộ (Khuddaka Nikaya)

“Kinh Tiểu bộ” (Khuddaka Nikāya, 小 部 經) dịch sát nghĩa là “Hợp tuyển các tập kinh ngắn” (The Collection of Little Texts, Minor Collection), là tuyển tập (nikāya) điển tịch thứ năm trong năm bộ kinh thuộc kho tàng kinh điển Pāli (Sutta Pitaka, 巴 利 文 大 藏 經) của Phật giáo Thượng Tọa bộ (上 座 部 佛 教), còn gọi là Phật giáo Nam truyền (南 傳 佛 教) hoặc Phật giáo Thượng Tọa bộ Nam truyền (南 傳 上 座 部 佛 教). Bộ này gồm 16 tập kinh chứa đựng nhiều bài kinh lẻ, thi kệ, đoạn kinh ngắn về chân lý, lộ trình tu tập, đạo đức sống và tư liệu lịch sử, phần lớn do đức Phật giảng và một số do các Thánh Tăng A-la-hán giảng hay biên tập.

Từ “Khuddaka” trong tiếng Pāli có nghĩa là “tiểu” (小) hay “tạp” (雜), tương đương trong tiếng Sanskrit là “Kşudraka.” Trong văn học Hán tạng, chữ “Nikāya” thường được phiên âm là “Ni-kha-da” (尼 柯 耶), tương đương với từ “Agama” trong tiếng Sanskrit mà Phật giáo Đại thừa thường sử dụng và được phiên âm trong Hán ngữ là “A-hàm” (阿 含) hoặc “A-cấp-ma” (阿 笈 摩).

Cụm từ "Khuddaka Nikaya” (小 部 經) được phiên âm trong Hán ngữ là “Khuất-đà-ca Ni-kha-da” (屈 陀 迦 尼 柯 耶). Thiện Kiến luật Tỳ-bà-sa (善 見 律 毘 婆 沙) gọi Tiểu bộ kinh là “Khuất-đà-ca kinh” (屈 陀 迦 經). Bộ tương đương với Khuất-đà-ca kinh gọi là “Khuất-đà-già A-hàm” (屈 陀 伽 阿 含). Tổng hợp vừa dịch nghĩa vừa phiên âm, “Khuddaka Nikāya” trong tiếng Pāli và từ tương đương “Kšudraka Agama” trong tiếng Sanskrit thường được dịch trong tiếng Hán là “Tiểu Ni-kha-da” (小 尼 柯 耶), trong đó “tiểu” có nghĩa là nhỏ, “Ni-kha- da” là từ phiên âm Hán Việt. Phật-đà-thập (Buddhajīva) và Trúc Đạo Sinh trong Ngũ phần luật (五 分 律) gọi là “Tạp tạng” (雜 藏), còn Ngài Huyền Trang dịch là “Tạp loại A-cấp-ma" (雜 類 阿 笈 摩)

Về từ nguyên, “Nikāya” có nghĩa là: (i) Giáo phái (教 派, school), bộ phái (部 派, sect), (ii) Đoàn thể (團 體, body, assembly), nhóm (部 類, group), (iii) Bộ sưu tập hay tuyển tập các bài kinh (收 集, collection). Trong ngữ cảnh văn học Pāli, “Nikāya” được hiểu là tuyển tập các bài kinh Phật (collection of Buddhist suttas). Theo từ điển Pāli-English Dictionary, tựa đề Kinh Tiểu bộ phát xuất từ thực tế rằng đây là tuyển tập các bài kinh ngắn so với bốn bộ kinh Pāli. Theo tác phẩm Chú giải Tiểu tụng (Paramatthajotikā), tựa đề Kinh Tiểu bộ là do 15 bản văn của tuyển tập kinh điển này, chứa đựng nhiều chủ đề và sắc thái Phật học khác nhau.

Phật Quang đại từ ừ điển cho rằng “Sở dĩ bộ kinh này có tên gọi là Kinh Tiểu bộ vì tuyển tập này tập hợp các truyền thuyết, kệ tụng và cách ngôn trong bốn bộ kinh Pāli gồm Kinh Trường bộ, Kinh Trung bộ, Kinh Tương ưng bộ và Kinh Tăng chi bộ thành các bài kinh ngắn.” Quan điểm này chỉ đúng một phần, vì trên thực tế có nhiều bài kinh, chương, đoạn và thi kệ trong Kinh Tiểu bộ hoàn toàn độc lập với bốn bộ kinh nêu trên. Từ góc độ nội dung, 15 bản văn kết hợp với bản Milinda vấn đạo (trong ấn bản TTTĐPGVN này) của Kinh Tiểu bộ là kho tàng văn học Phật giáo về những gì chưa được đề cập hoặc đã đề cập một phần trong bốn bộ kinh Pāli, chứa đựng các bản văn giai đoạn đầu và giai đoạn sau. Đây chính là một trong những đóng góp quan trọng của Kinh Tiểu bộ trong văn học Kinh tạng Pāli.

- Thích Nhật Từ -

(Tổng Luận Kinh Tiểu Bộ)

=*=*=*=*=*=*=*=*=

Sách cũng có bán tại DAVIBOOKS - SÁCH ĐẤT VIỆT:

- A30/9 QL50, Bình Hưng, Bình Chánh, TP.HCM (Đối diện Điện Máy Xanh; cách bến xe Q8 150m hướng về phía đường Nguyễn Văn Linh)

- SĐT: 028 6265 2039

DAVIBOOKS đem đến cho Quý độc giả những bộ sách mới nhất, nhanh nhất, và chất lượng nhất.